Hoe werkt de zelfstandigenaftrek als je ook in loondienst werkt?

Wanneer je als zelfstandige ook in loondienst werkt, moet je extra aandacht schenken aan de voorwaarden van de zelfstandigenaftrek. Enerzijds omdat je de uren die je in loondienst werkt niet aan je zaak kan besteden, maar ook omdat er in dat geval een extra criterium is om rekening mee te houden. We leggen het een en ander voor je uit.

Urencriterium en werken in loondienst

Om van de zelfstandigenaftrek te kunnen genieten moet je in een kalenderjaar minimaal 1.225 uur aan je onderneming besteden. Deze uren kan je vrij bewijzen, maar het gebruik van urenregistratiesoftware is aanbevolen. Hierop bestaat enkel een uitzondering voor werkonderbreking door zwangerschap, maar zelfs starters die later in het jaar starten moeten minimaal 1.225 uur aan hun onderneming besteden.

Voor wie daarnaast in loondienst werkt, geldt bovendien dat zij meer tijd aan hun onderneming moeten besteden dan aan hun activiteiten in loondienst. Het bijhouden van bewijsstukken is ook hier belangrijk, maar houd daarnaast ook goed bij hoeveel tijd je in loondienst werkt. Voor wie veel tijd in loondienst werkt, is het vaak heel nipt en kan het lonen om net iets meer tijd aan je onderneming te besteden. Ook nevenactiviteiten zoals marketing tellen mee voor het urencriterium.

Op die laatste regel bestaat er wel een uitzondering voor starters. Wie één van de vijf voorgaande jaren geen ondernemer was, hoeft niet aan deze voorwaarde te voldoen. Dan volstaat het om gewoon 1.225 uur of meer aan de onderneming te besteden.

Problematiek van de uren in loondienst

Soms ontstaan er problemen bij de toewijzing van de uren. Men stelt zich dan de vraag of de uren meetellen als uren in loondienst of uren als ondernemer. Het houdt nauw verband met de vraag of er sprake is van winst uit onderneming. Daarvoor moet er sprake zijn van een fictieve dienstbetrekking of inkomsten uit loon die nauw samenhangen en ondergeschikt zijn aan de werkzaamheden in de eigen onderneming. De Hoge Raad heeft nooit uitgewerkt wat we onder “ondergeschikt” moeten begrijpen. Het kan een kwestie van tijdsbesteding zijn, maar ook van beloning of opbrengsten.

Een voorbeeld van zo’n situatie is een zelfstandige metaalbewerker met een eigen atelier. Door een bevriende ondernemer wordt hij gevraagd om diens zoon op te leiden. Hiervoor wordt een arbeidsovereenkomst voor vijf uur per week opgesteld, waarbij de bevriende ondernemer de werkgever is en de metaalbewerker de werknemer. Terwijl de metaalbewerker nog steeds zijn werk als ondernemer uitvoert, verstrekt hij in zijn atelier ook praktijkadvies aan de jongeman waarvoor hij loon ontvangt. Er is een nauwe samenhang tussen de werkzaamheden in loondienst en als ondernemer, de inkomsten (en tijd) uit loondienst zijn ondergeschikt en mogelijk is er zelfs sprake van een fictieve dienstbetrekking. Hij kan trachten om de die vijf uur per week niet als uren in loondienst te bestempelen, maar als uren die meetellen voor het urencriterium.

Het is wel belangrijk om te weten dat de bewijslast volledig bij de ondernemer ligt. Zo moet de ondernemer beargumenteren waarom er sprake is van een nauwe samenhang en zal hij documentatie over de inhoud van het werk moeten verschaffen. Daarnaast moet hij definiëren waarom er volgens hem sprake is van ondergeschiktheid. Onthoud ten slotte dat de Belastingdienst hier vaak heel twijfelachtig op reageert. Vraag daarom altijd om een inhoudelijke weerlegging van de argumenten en durf eventueel naar de rechter te stappen.